Scheepswrakken

Tijdens het aanleggen van een weg aan de rand van De Meenten in Almere Haven werd in 1980 een klein houten vrachtscheepje gevonden (‘De Bomenboot’). Het is gezonken in de eerste helft van de 16e eeuw. Na het onderzoek is het wrak afgedekt met grond, zodat het in de bodem kan blijven liggen. Het is te herkennen aan een kunstwerk van Nout Visser, dat bestaat uit bomen die de vorm van het schip uitbeelden.

In 1981 kwam bij het graven van een sloot in Sallandsekant een wrak van een stevig gebouwd 16e-eeuws vrachtschip tevoorschijn (‘Het Hanzeschip’). Het vaartuig was nog bijna helemaal compleet. Al eerder, in 1975, was ten westen van de Noorderplassen een ‘waterschip’ gevonden (‘De Visbun’). Dat is een vissersschip uit het begin van de 17e eeuw.  

In het gebied van de Noorderplassen vonden archeologen later nog een waterschip (‘De Roerdomp’, eind 16e eeuw) en een 19e-eeuwse tjalk (‘Hoop op Zegen’). Over dat laatste schip is veel informatie teruggevonden in oude archieven. In 2024 is er een podcast over gemaakt.

Een heel bijzondere ontdekking was het wrak van een koggeschip, in 1986 in Kruidenwijk (‘De Almeerder Kogge’). Het komt uit het begin van de 15e eeuw en is het oudste schip dat in Almere is ontdekt. Het wrak kon niet in de bodem worden bewaard, vanwege de woonwijk die hier gebouwd zou worden. Het schip is daarom opgegraven door archeologen. Na het onderzoek zijn de houten onderdelen herbegraven op het kerkhof voor scheepswrakken in Zeewolde. 

In 1977 werd langs de Groene Kadeweg een scheepswrak gevonden. Het kon in de bodem blijven liggen, maar de plek van het schip is toen niet duidelijk op een kaart ingetekend. Tussen 1982 en 2013 is maar liefst vijf keer een onderzoek gedaan om de locatie van het wrak terug te vinden, maar telkens werd het schip niet gevonden. Het kreeg daarom de naam van het spookschip ‘De Vliegende Hollander’. Uiteindelijk is het wrak in 2013 toch teruggevonden. Het bleek te gaan om een heel goed bewaard gebleven koggeschip uit de 16e eeuw.

Een ander schip uit de 16e eeuw werd gevonden bij het graven van een geul in de Oostvaarderszone. Het gaat om een vrachtschip (‘De Molensteen’). Het wrak is weer afgedekt en in de bodem bewaard. 

Een 3e wrak in Almere Buiten, gevonden op de plek waar nu de rioolwaterzuiveringsinstallatie ligt, is een ankerbootje uit het begin van de 20e eeuw. Een ankerbootje is een klein en simpel vaartuigje waar een vlot aan vast kon worden gemaakt. 

In Almere Poort zijn 3 vrachtschepen en een vissersschip gevonden. Dat laatste schip (‘De Werkschuit’) is een zogenaamde Hollandse boot, een boottype uit het eind van de 19e eeuw.  

De vrachtschepen zijn alle 3 in de 17e eeuw gezonken. Het gaat om een platbodem in het Olympiakwartier (‘Het Kalkschip’), een vrij klein vrachtschip in het Europakwartier (‘De Slagzij’), en een karveel gebouwd schip aan de Godendreef ('De Ravage'). Karveel gebouwd betekent dat de planken van het schip met de zijkanten tegen elkaar zijn gelegd, in plaats van overlappend. 

In Almere Hout zijn eind jaren zeventig 1 vrachtschip en 2 waterschepen gevonden. Een waterschip is een type vissersschip met in het midden een grote houten bak waarin gaatjes zijn geboord zodat er zeewater in en uit kan stromen. Op die manier kon de gevangen vis heel lang levend - en dus vers - worden gehouden op het schip.  

Een van de waterschepen (‘De Visserijoorlog’) ligt precies naast de A27, ter hoogte van de Hoge Vaart. Het is gebouwd in de tweede helft van de 16e eeuw. Het andere schip (‘De Branding’) is zelfs nog ouder, en daarmee het oudst bekende exemplaar van een waterschip in Nederland. Het ligt langs de Paradijsvogelweg en is waarschijnlijk gebouwd in de eerste helft van de 16e eeuw.

Het vrachtschip (‘De Parabool’) werd in 1987 gevonden op een kavel ten westen van de Tureluurweg. Op basis van twee wandtegels, het hout en de constructie van het schip werd duidelijk dat het rond het jaar 1800 over de Zuiderzee heeft gevaren. De lading bestond onder andere uit turven, die in die tijd veel als brandstof werden gebruikt. Sinds 2009 staat bij dit schip een kunstwerk van Ellen Palsgraaf. 

In 1983 zijn langs de Oostvaardersdijk, tegen de grens met Almere Poort, 3 scheepswrakken ontdekt bij het ploegen van het land. Een van de wrakken was een kleine 17e-eeuwse Amsterdamse schouw (‘De Modderschouw’). Die zorgde voor de afvoer van uitgebaggerd slib en modder uit de haven van Amsterdam. Het schip is na het onderzoek uit de grond gehaald. De twee andere vondsten waren een vrachtschip uit de tweede helft van de 15e eeuw (‘De Zuiderzeeparel’) en een praam, ook uit de Late Middeleeuwen (‘De Rechthoek’). Een praam is een klein scheepje met een platte bodem.

Ongeveer een kilometer naar het noorden is in de 18e eeuw nog een praam gezonken (‘De Praam’). Meer naar het oosten in Pampushout is een tjalk gevonden, die ook uit de 18e eeuw komt (‘De Tjalk’) en bij het Fischerpad werd in 1989 een vrachtschip met bakstenen uit de eerste helft van de 19e eeuw ontdekt (‘De Golf’).