Direct naar paginainhoud

Botten en de Klepper

Diana van Diepen is sinds 1 januari 2017 vrijwilliger voor het Erfgoedhuis Almere. "Het geluid dat Almere nog iets moet worden komt vaak luid en duidelijk door, maar Almere mag van veel meer waarderen wat er al is. Het is de opdracht van het Erfgoedhuis om zo breed mogelijk te laten zien wat Almere in huis heeft. Ik ben vrijwilliger geworden om de waardering daarvoor te laten groeien. Almere lijkt nieuw maar is het niet. Het is gebouwd in een gebied dat voor de inpoldering van Flevoland en de eerste steenlegging van Almere al een hele geschiedenis had."

Het Erfgoedhuis vroeg aan Diana welke collectiestukken zij het meest interessant vindt. Zij koos voor de Klepper en schreef hierover onderstaand verhaal.

Lepra in de middeleeuwen

In de middeleeuwen wisten mensen niet zoveel over ziektes als we nu weten. Zo geloofden mensen dat de ziekte lepra een straf van God was.* Maar het was tevens een beproeving; de zieke zou, na het sterven, direct worden opgenomen in de hemel en zo het vagevuur ontwijken. 

Als iemand lepra had, mocht hij of zij niet in de stad wonen omdat lepra heel besmettelijk is. Er werden speciale huizen gebouwd buiten de stad voor lepralijders. Als ze de straat op gingen, moesten ze speciale kleding dragen en andere mensen waarschuwen dat ze er waren. Dit deden ze door met een bel, ratel of klepper geluid te maken. Een soort gezondheids-app avant la lettre.

Lepra aan boord

In de Kruidenwijk in Almere is zo’n klepper gevonden in een scheepswrak van een Koggeschip uit de 15de eeuw. De klepper bestaat uit twee houten plankjes die je tegen elkaar aan slaat om geluid te maken.

Het hout van deze klepper is uitzonderlijk gedetailleerd uitgesneden; op de klepper is de Heilige Catharina afgebeeld. Mensen geloofden dat zij een heilige was die lepralijders beschermde. In het scheepswrak werden ook mensenbotten gevonden. Aan één van de skeletten is te zien dat die persoon ziek was ten tijde van zijn overlijden. In combinatie met de klepper kan worden geconcludeerd dat hij mogelijk lepra had. **


* Lepra is een besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door de leprabacterie en wordt overgebracht door hoesten of niezen. De leprabacterie tast de zenuwen aan, met als gevolg dat er verlammingen ontstaan en handen en voeten gevoelloos raken.

* Informatie gevonden via: www.archeologieopdekaart.nl/late-middeleeuwen/almere/pointofinterest/detail

Illustratie Almere skyline
Jouw mening