“We sluiten aan bij de ‘Regenboogagenda’ om sociale acceptatie, veiligheid en emancipatie van lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen, transgenders en intersekse personen te verbeteren. Hierbij is het stimuleren van de bereidheid om discriminatie te melden, van groot belang. We gaan discriminatie tegen en bevorderen diversiteit. Iedereen moet dezelfde kansen krijgen, of het nu gaat om onderwijs, religie, werk, wonen of vrijetijdsbesteding. Het gaat niet om achtergrond, maar om de toekomst”
Uit: coalitieakkoord ‘Liefde voor Almere’
Voor u ligt het Meerjarenplan Regenboogbeleid 2019-2022 ‘Almere Regenboogstad’. Het meerjarenplan is door het college van burgemeester en wethouders vastgesteld als LHBTI-beleid zoals wij dat als Regenboogstad bij ons in Almere gedurende deze periode gaan uitvoeren. Wethouder Jerzy Soetekouw is namens het college coördinerend wethouder voor de uitvoering van dit beleid.
Bij ons in Almere kun je je thuis en welkom voelen, kun je jezelf zijn. Iedere Almeerder kan werk maken van zijn of haar talenten. Ongeacht je afkomst, levensovertuiging, geaardheid, beperking of andere achtergrond. Almere is een diverse en een inclusieve stad, waar je je sociaal geaccepteerd en veilig voelt, waar je mag zijn wie je bent en mag houden van wie je wilt. We koesteren diversiteit en moedigen iedereen aan om nieuwsgierig te zijn naar elkaar. Zonder oordeel aandacht te hebben voor wat de ander beweegt, bezighoudt, en begrip te hebben voor de standpunten, voorkeuren en achtergronden. Almeerders waarderen het dat er plek is voor iedereen. We bouwen zo met plezier samen aan de stad, met liefde voor Almere. De gemeente wil hierin een voorbeeldrol vervullen. Ook ondersteunen we de groepen en individuen die vanwege hun herkomst, religie, leeftijd, beperking, seksuele oriëntatie, of gender achterstand ervaren en harder moeten werken om in gelijkheid deel te nemen aan de samenleving.
LHBTI-ers in Almere ervaren hierin moeite. Zij voelen zich helaas vaak nog onvoldoende veilig om zichtbaar zichzelf te mogen zijn. LHBTI-ers worden te vaak nog geconfronteerd met respectloos gedrag, jongeren met een LHBTI-achtergrond worden vaker gepest dan hun heteroseksuele leeftijdgenoten, of voelen zich vaker buitengesloten. Bij LHBTI-ouderen kan sprake zijn van eenzaamheid, of de angst om tezijnertijd in een verzorgingshuis weer ‘in de kast’ te moeten gaan. Hoewel de tolerantie in de Nederlandse samenleving als geheel is toegenomen, blijft LHBTI in sommige culturele of religieuze kringen nog taboe. Transgender personen verkeren op veel terreinen in een kwetsbare positie. De problemen voor LHBTI-ers hebben verschillende gezichten en de aanpak daarvan vraagt om extra inzet en maatwerk.
Als gemeente werken we samen met uiteenlopende partijen met en voor de LHBTI-gemeenschap om Almere sociaal veiliger en inclusiever te maken. Dit Meerjarenplan Regenboogbeleid beschrijft de manier waarop we dat doen. Voor dit plan werkt de gemeente tevens samen met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). In oktober 2018 is de samenwerking van de 53 Regenboogsteden en OCW bekrachtigd, door de ondertekening van de intentieverklaring Regenboogsteden. De gemeente ontvangt voor de uitvoering van het plan subsidie van OCW.
Regenboogsteden hebben de ambitie om de veiligheid, weerbaarheid en sociale acceptatie van LHBTI-inwoners verder te bevorderen en hebben daarbij de volgende ambities:
Naast de doelstellingen voor het Regenboogmeerjarenplan werkt de gemeente Almere ook aan een breed gedragen Diversiteitsagenda 2019-2022. Het meerjarenplan maakt onderdeel uit van de agenda. De agenda en het meerjarenplan werken ondersteunend aan elkaar om de kracht van diversiteit ten volle te benutten. Het investeren in een netwerk en de onderlinge relaties is een belangrijke voorwaarde om de doelstellingen van het meerjarenplan en de agenda te realiseren.
De afgelopen jaren heeft de gemeente met en via onze partners al inzet gepleegd op thema’s als diversiteit en zichtbaarheid en ondersteuning van LHBTI. Bureau Gelijke Behandeling Flevoland (BGBF) geeft invulling aan de wettelijke taak in het kader van discriminatiebestrijding en bevordering van gelijke behandeling en geeft daarboven - in afstemming met de gemeente – reeds vorm aan ‘extra’ inzet, zoals voorlichting op scholen, zichtbaarheid bij evenementen, bevordering van deskundigheid bij andere organisaties in de stad. Avanti Almere is het platform diversiteit dat in brede zin de dialoog over en tussen de diversiteit van Almeerders bevordert.
Naast BGBF en Avanti is dit meerjarenplan tot stand gekomen met inbreng van Transgendergroep Almere, COC en Diversity Almere/De Schoor. Deze organisaties blijven vanuit hun rol en deskundigheid de komende jaren nauw betrokken bij de uitwerking en uitvoering van het meerjarenplan. Het verder uitwerken kost tijd en inzet van velen, en gaandeweg stuiten we misschien op andere inzichten. Het meerjarenplan is dan ook geen statisch gegeven. De agenda beweegt mee in de zoektocht naar een inclusieve stad. Ook houden we de ruimte om de agenda en speerpunten aan te passen wanneer actualiteiten of ontwikkelingen daarom vragen. We houden daarvoor ook continu een vinger aan de pols bij de doelgroep en bij de behoefte in de stad.
De bovenliggende doelstellingen voor het meerjarenplan 2019-2022 zijn als volgt:
Gevoed door de inbreng van partners, Movisie, en meerdere onderzoeksrapporten op het terrein van LHBTI, zijn deze doelstellingen in vijf verschillende thema’s uitgewerkt:
Per thema volgen de actiepunten waarop ingezet zal worden. Bij nog niet alle thema’s is op voorhand eenduidig aan te geven op welke wijze de actiepunten het best uitgevoerd kunnen worden. In dat geval wordt in overleg met partners de beste strategie bepaald.
Naast (en binnen) deze thema’s is specifieke aandacht nodig voor een aantal zaken:
De uitvoering van het meerjarenbeleid en de activiteiten die worden verricht worden regulier (ambtelijk) besproken in voortgangsoverleggen met betrokken partijen. De gemeenteraad ontvangt jaarlijks een voortgangsverslag. Voor de publieke bekendmaking van regenboogactiviteiten en activiteiten in het kader van de Diversiteitsagenda wordt een online agenda gebruikt.
In Almere ben je vrij om te zijn wie je bent, ongeacht je seksuele oriëntatie, genderidentiteit en -expressie en geslachtskenmerken. De gemeente vervult een voorbeeldrol in het vergroten van sociale acceptatie van LHBTI-ers. Het voordoen, ‘voorleven’, is belangrijk voor het bewustzijn van burgers. En we geven daarmee de mogelijkheid aan anderen om dat voorbeeld te volgen. De gemeente stelt zo tevens een norm. Ons voorbeeldfunctie drukken we uit op drie wijzen:
Bij de voorbeeldfunctie hoort een divers personeelsbestand, een werkklimaat waar mensen zichzelf kunnen zijn. Als onderdeel van de diversiteitsagenda trainen we het management van de gemeentelijke organisatie in bewustwording bij het bereiken van een divers personeelsbestand, bijvoorbeeld in het wervings- en selectieproces.
We stimuleren onze medewerkers, het college en de gemeenteraad actief betrokken te zijn bij de diversiteitsagenda en op (publieke) momenten als Coming Out dag. We roepen bedrijven en maatschappelijke organisaties op om het voorbeeld van de gemeente te volgen. We zoeken aansluiting bij landelijke initiatieven en charters die ons in dit streven kunnen helpen en laten daar ook zien hoe bij ons in Almere diversiteit ‘werkt’. We vragen in gesprekken met bedrijven aandacht voor onze thema’s en voor de positie van LHBTI-ers binnen bedrijven. Daarbij vragen we specifiek aandacht voor de positie van transgenderpersonen en vertrouwenspersonen in arbeidsorganisaties.
In het contact met gemeente willen we dat iedereen zich erkend, prettig en gehoord voelt. Dat vraagt van gemeentelijke medewerkers diversiteit-sensitief handelen. We trainen onze medewerkers hierin, waarbij de positie van LHBTI-ers onderdeel uitmaakt. Ons taalgebruik in onze publieke dienstverlening maken we – waar dat kan – gender-neutraal, zowel in het persoonlijke als online contact.
Met de toenemende taken in het sociaal domein is de gemeente steeds vaker subsidieverstrekker of opdrachtgever. Wat de gemeente van zichzelf verwacht mag ze ook van andere organisaties verwachten. De positie van de gemeente biedt de kans om afspraken te maken hoe de uitvoerende partijen de acceptatie van LHBTI en de ondersteuning van kwetsbare LHBTI-ers vorm geven.
In brede zin dragen we uit dat iedereen zichzelf mag zijn in Almere.
Acties:
‘De leefsituatie van LHBTI-ers in Nederland is op een aantal terreinen verbeterd, maar is nog steeds slechter dan die van niet- LHBTI-ers. Verbeterd is dat lesbische/homoseksuele personen in 2017 niet vaker geweld meemaken dan heteroseksuele personen. Daarentegen zijn LHBTI-ers wel vaker slachtoffer van cyberpesten en voelen zij zich onveiliger dan heteroseksuelen. Ook ervaren LHBTI-ers meer negatieve bejegening op het werk. De ervaren leefsituatie van transgender personen steekt op alle terreinen negatief af in vergelijking met cisgender (niet-transgender) personen.’ (Beusekom & Kuyper, 2018).]
De samenleving staat steeds positiever tegenover LHBTI-ers. Toch voelen zij zich minder veilig op straat dan hetero’s. Pesten, intimidatie, uitsluiting en/of geweld komen nog vaak voor. In de woonomgeving, op school en op straat. Ondanks de signalen van discriminatie en geweld wordt door LHBTI-ers niet altijd melding of aangifte gedaan. De ambitie is om de veiligheid van LHBTI-ers te waarborgen.
Medewerkers van organisaties in de wijk en gemeentelijke veiligheidsmanagers zijn alert op signalen van pesterijen en discriminatie. Waar mogelijk en nodig vervult buurtbemiddeling haar rol. BGBF is de aangewezen instantie om meldingen van discriminatie te doen. Veilig uitgaan wordt bevorderd door afspraken met de horeca. De gemeente neemt deel in het veiligheidsoverleg met politie, BGBF en OM, waar zaken worden besproken en de aanpak wordt afgestemd.
Acties:
Met deze acties hopen wij tevens een beter beeld te krijgen van de aard en omvang van de veiligheid van LHBTI-ers in Almere.
Sociale acceptatie, weerbaarheid en inclusie begint bij opvoeding. Opvoeding gebeurt thuis, maar ook op school en bij sportverenigingen. Bestuurders en professionals van deze organisaties spelen hierin een rol. Inclusiviteit en acceptatie kunnen toenemen door leerlingen en studenten voor te lichten en met elkaar te laten praten. In Almere willen we deze inclusieve cultuur bevorderen en diversiteit vieren.
Met name de puberperiode in het voortgezet onderwijs blijft een lastige periode voor LHBTI-ers. Sinds 2012 is het een wettelijke verplichting om zowel op primair- als voortgezet onderwijsaandacht te besteden aan seksuele diversiteit. Dit thema is toegevoegd aan kerndoel 38 (po) en 43 (vo): “…en ze leren respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit”.
Door middel van gerichte actie, bijvoorbeeld door voorlichting en gesprek worden op school enerzijds jongeren bereikt die zelf LHBTI-er zijn en wordt anderzijds de acceptatie van seksuele-en genderdiversiteit onder jongeren vergroot. Hiernaast dienen scholen beleidsmatig veranderingen door te voeren voor een veilig schoolklimaat en leerkrachten handvatten te geven voor de inrichting van het onderwijs over seksuele diversiteit. Momenteel geeft het BGB reeds gastlessen seksuele - en genderdiversiteit. Ook is op enkele scholen sprake van een GSA (Gender-Straight-Alliance). Veel scholen vieren de Coming Out Dag en de Paarse Vrijdag of schenken die dag daar specifiek aandacht aan. Deze acties hebben veelal een positieve impact. Toch is de indruk dat niet alle scholen het gewenste resultaat met (alleen) deze acties kunnen bereiken. Voorlichting en gastlessen worden niet altijd als langdurig effectief ervaren of kennen door hun scope (de klas waar de voorlichting wordt gegeven) een beperkt resultaat.
Acties:
Wij willen dat jonge Almeerders zich ontwikkelen tot weerbare en competente volwassenen. Jongeren die op veilige wijze ontdekken wie ze zijn en daar naar te kunnen leven, waarbij ze geaccepteerd worden door de omgeving. Thuis, op school en in de vrije tijd. De confrontatie met afwijzing of ongevoelige reacties kan heftig zijn. Jonge LHBTI-ers verdienen daarom ondersteuning. We zien dat dit al op goede wijze plaatsvindt in jongerengroep Diversity Almere.
Acties:
In de sport, waar de sportieve prestaties en het plezierig samen sporten voorop staan, zijn inclusie en diversiteit eigenlijk vanzelfsprekend. Sporten is goed voor ieders welbevinden. Dan is het belangrijk je welkom en gewaardeerd te voelen. In de sportwereld is de seksuele en genderdiversiteit een actueel thema. Homo’s durven nu juist bij hun vereniging niet altijd uit de kast te komen of worden geconfronteerd met beledigingen of gescheld van buiten de lijnen.
Acties:
Met deze acties hopen wij tevens een beter beeld te krijgen van de noodzaak, de aard en de omvang van gerichtere vervolgacties.
De gemeente investeert in toegankelijke zorg en welzijn, voor alle inwoners. Ook voor LHBTI. Juist wanneer mensen zich in een kwetsbare positie bevinden of waar specifieke problemen bestaan met bijvoorbeeld eenzaamheid of seksuele gezondheid, zoals bij bepaalde groepen LHBTI-ers het geval is, kan maatwerk nodig zijn. Wanneer ouderen het vooruitzicht hebben van verblijf in een instelling of verzorgingshuis, moeten zij weten dat zij ook daar volop zichzelf kunnen zijn en blijven.
Acties:
Alle bij het meerjarenplan betrokken organisaties en personen geven aan dat zichtbaarheid een belangrijke randvoorwaarde is voor het vergroten van sociale acceptatie. Er is sprake van een positieve houding over gelijke rechten, maar een minder positieve houding over zichtbaar intiem gedrag tussen mannen en tussen vrouwen. ‘Wel trouwen, niet zoenen’. In een publieke ruimte waar de acceptatie van LHBTI-ers zichtbaar is gemaakt, weten álle Almeerders dat hun stad staat voor acceptatie en een gelijke positie, een stad waar je lief kunt hebben wie je wil. Alle Almeerders raken zo betrokken en zien dat Almere Regenboogstad is. Zichtbaarheid in de publieke ruimte, maar ook online. Nog te weinig is bekend wat er op gebied van diversiteit en LHBTI ‘te doen is’ in de stad. Als Regenboogstad moet dat anders.
Acties:
Bekend is dat LHBTI-ers binnen een groot deel van de islamitische en Caraïbische gemeenschappen het moeilijk hebben. Ook in (strenger) christelijk-religieuze kringen kunnen LHBTI-ers in de verdrukking raken. Meer in het algemeen behoren LHBTI-onderwerpen binnen andere culturen en religieuze kringen vaker tot de taboe-onderwerpen. LHBTI kan daar als ‘ziekte’ of ‘bezetenheid’ worden beschouwd. LHBTI-ers kunnen ervaren dat ze met een geheim door het leven gaan, een dubbelleven moeten leiden. Openheid leidt tot problemen. LHBTI-ers van wie de familie wel op de hoogte is van hun seksuele- of genderidentiteit worden vaker met mishandeling, uithuiszetting, uithuwelijking of eergerelateerd geweld geconfronteerd. Ook staat de oudere generatie (allochtone) Nederlanders anders tegenover LHBTI-onderwerpen dan de jongere generatie, ouderen ondervinden meer weerstand van hun leeftijdgenoten.
Het is zaak om ook deze LHBTI-ers ondersteuning te bieden, daar waar dat nodig is. Want voor álle Almeerders geldt de norm dat je jezelf moet kunnen zijn en je geaccepteerd weet voor wie je bent en wie je liefhebt.
De situatie ten aanzien van deze LHBTI-ers in Almere is momenteel onvoldoende bekend, en het vervolgens vinden van de juiste aanpak blijkt – ook in andere gemeenten – een zoektocht te zijn. Wat duidelijk is, is dat een cultureel-sensitieve maatwerkaanpak nodig is, die bijvoorbeeld rekening houdt met weerstand tegen te veel openheid. Wij willen onderzoek gaan doen en vervolgens die ondersteuning gaan (laten) bieden die uit het onderzoek blijkt nodig te zijn.
LHBTI-vluchtelingen bevinden zich in een extra kwetsbare positie. Zij hebben én hun geboortegrond moeten verlaten én kunnen niet zichzelf zijn vanwege stigma rond hun seksuele, gender- en sekse-identiteit. De openheid over je identiteit – die in Nederland zo gewoon is – levert op veel plaatsen in de wereld een rechtstreeks gevaar op voor jezelf en je naaste omgeving. Veel nieuwkomers weten niet dat Nederland mensen gelijk behandelt, ongeacht seksuele, gender- en sekse-identiteit. Of nieuwkomers kijken nu juist uit naar de gelijke behandeling, maar voelen zich in een azc tussen mensen uit vele culturen onveilig. Bekendheid met de norm van gelijke behandeling en respect blijft hier belangrijk.
Acties:
Anders dan bij de eerder genoemde thema’s zullen de acties in de eerste fase zijn gericht op verkenning, onderzoek, gesprekken en netwerkvorming met organisaties, opbouw van deskundigheid. Daarná kan gerichtere inzet plaatsvinden.
Actie algemeen:
Daarnaast bevorderen wij dat binnen alle thema’s van het meerjarenplan de positie van deze specifieke groep LHBTI-ers gepaste aandacht krijgt c.q. geborgd is.
Nadat dit meerjarenplan is vastgesteld, wordt jaarlijks in het laatste kwartaal over de specifieke taakverdeling en besteding rondom de genoemde activiteiten en doelstellingen besloten, na overleg met betrokken organisaties. In de periode 2019-2022 ontvangt de gemeente jaarlijks een bedrag van €20.000 vanuit het ministerie van OCW. Vanuit de gemeente wordt jaarlijks eenzelfde bedrag beschikbaar gesteld, vooralsnog in de vorm van ambtelijke inzet.
| Ministerie | € 20.000 | 2019, 2020, 2021, 2022 |
| Gemeente Almere | € 20.000 | 2019, 2020, 2021, 2022 |
| Totaal jaarlijks | € 40.000 |
Het regenboogmeerjarenplan is onderdeel van de bredere diversiteitsagenda. Waar sprake is van samenhang of overlap kan worden gekozen om - aanvullend aan bovengenoemde middelen – een beroep te doen op de middelen die bij de diversiteitsagenda betrokken zijn.
Waar mogelijk wordt voor activiteiten die raken aan of onderdeel zijn van andere inhoudelijke beleidsvelden gebruik gemaakt financiering vanuit die beleidsvelden zelf. De middelen van het regenboogmeerjarenplan kunnen dan eventueel ingezet worden als aanjaagbudget.
