Kinderen hebben leerplicht. Als een kind te veel spijbelt geeft de school het door aan de leerplichtconsulent. Deze gaat in gesprek met de jongere en de ouders/verzorgers. De leerplichtconsulent kan verwijzen naar hulp. Bij ernstig verzuim kunnen sancties en boetes opgelegd worden.
Ouders/verzorgers zijn wettelijk verplicht ervoor te zorgen dat hun kind naar school gaat. Jongeren zijn vanaf twaalf jaar ook zelf verantwoordelijk voor het schoolbezoek.
Scholen houden het verzuim van alle leerlingen nauwkeurig bij en pakken het spijbelen in eerste instantie zelf aan. Scholen zijn wettelijk verplicht verzuim via DUO bij de leerplichtconsulent te melden als er sprake is van 16 uur verzuim binnen 4 weken. Verzuim van minder dan 16 uur mag een school ook bij de leerplichtconsulent melden.
De leerplichtconsulent gaat op zoek naar de oorzaken van het schoolverzuim. De consulent neemt contact op met de jongere en ouders/verzorgers om samen in gesprek te gaan. Afhankelijk van de uitkomst van dit gesprek onderneemt leerplichtconsulent verdere actie. Dat kan een waarschuwing zijn, of afspraken over een vervolgtraject.
Ook kan de leerplichtambtenaar verwijzen naar hulp binnen de school of naar instellingen voor jeugdhulpverlening, de huisarts of schoolarts. Eventueel kan de consulent de Raad voor de Kinderbescherming vragen om te onderzoeken welke hulp er voor de jongere of het gezin nodig is. De leerplichtconsulent moet zich houden aan de meldcode. Deze aanpak heeft als doel de situatie zo snel mogelijk in beeld te krijgen en de jongere binnen boord te houden.
Een jongere die spijbelt, overtreedt de Leerplichtwet. Daarom kan de leerplichtconsulent bij ernstig verzuim proces-verbaal opmaken tegen de jongere en/of de ouders. De Officier van Justitie beoordeelt of voor de overtreding een boete wordt opgelegd. De rechter kan vervolgens een taakstraf opleggen, een werkstraf of een geldboete tot maximaal € 3.700. Ook kan de rechter oordelen dat er verplicht meegewerkt moet worden aan hulpverlening.
De leerplichtconsulent kan leerlingen vanaf 12 jaar persoonlijk op hun ongeoorloofde schoolverzuim aanspreken en voor de rechter brengen. Ouders kunnen in het uiterste geval een gevangenisstraf van een maand krijgen.
De leerplichtconsulent moet zich ook houden aan de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Als het nodig is zal de leerplichtconsulent dan ook een zorgmelding bij Veilig Thuis doen.
