Geachte aanwezigen,
Op deze plek van stilte en betekenisvolle herinnering herdenken wij sinds 2019 alle slachtoffers van de oorlog met Japan en de Japanse bezetting van Nederlands-Indië.
Wij staan stil bij het onnoemelijke leed dat mensen hebben meegemaakt. En we herdenken de vele mannen, vrouwen en kinderen die het leven lieten. We erkennen de diepe sporen die alle vreselijke oorlogservaringen en gedwongen migratie hebben achtergelaten. Deze geschiedenis leeft voort in de herinneringen en de verhalen van inmiddels twee miljoen Nederlanders met Indische, Molukse of andere Zuidoost-Aziatische wortels. Daarmee leeft ze ook voort in de Nederlandse en Flevolandse samenleving.
De geschiedenis is geen rechte lijn van toen naar nu. We kennen allemaal onze eigen verhalen en vandaag delen we samen de verhalen van verlies en van overleven. Door samen te herdenken, brengen we onze verhalen bij elkaar. In dat samenkomen schuilt de kracht van deze dag.
Het doet mij dan ook goed om u hier te zien. Samen, verbonden. Hier, in onze stad, waar met veel toewijding en zorg de Provinciale Indiëherdenking Flevoland wordt georganiseerd.
En ik wil dan ook mijn dank uitspreken aan de Werkgroep Indiëherdenking Flevoland voor hun grote inzet, ook dit jaar. En dank uiteraard ook aan iedereen die meehelpt om deze herdenking mogelijk te maken - van vrijwilligers van Jeugdland Stad en Scouting Hannie Schaft tot de muzikanten van orkest Lelystad en alle betrokkenen van Rumah Melati. En uiteraard de leden van Stichting Veteranen Almere.
In het bijzonder noem ik het monument dat hier staat - de Melati, ontworpen door kunstenares Frea Lenger: de Indische jasmijn. Symbool van herinnering. Stil, maar veelzeggend.
Vandaag herdenken wij ook de slachtoffers van de Bersiap-periode. We staan stil bij hen die na het officiële einde van de oorlog alsnog het leven lieten. Slachtoffers van geweld, chaos en onzekerheid. Een pijnlijke en complexe periode, waar steeds vaker aandacht voor komt. Terecht. Want ook dat is deel van onze gezamenlijke geschiedenis. En juist in die gedeelde geschiedenis ligt de opdracht van vandaag besloten: verbinden om de vrijheid te behouden.
De verhalen van toen raken nog altijd het heden. Want de nasleep van oorlog verdwijnt niet zomaar met de tijd. Veel families hebben geleden in stilte. Maar ook in het zwijgen klinkt een verhaal en daarom moeten we blijven luisteren. Blijven vragen. En blijven delen. Want met elke stem die gehoord wordt, ontstaat verbinding en begrip.
Zoals loco-commissaris van de Koning in Flevoland, Harold Hofstra, zojuist in zijn toespraak benadrukte, is vrijheid niet vanzelfsprekend. Dat kunnen we niet vaak genoeg zeggen.
Want op meerdere plekken in de wereld zijn er zorgwekkende ontwikkelingen, blijkt vrijheid kwetsbaar, ook in landen die lange tijd als voorlopers op het gebied van vrijheid golden.
En ook in ons land zijn vrede en vrijheid niet vanzelfsprekend. Denk alleen al aan cyberaanvallen, algoritmes, bubbels en bureaucratie. Vrijheid vraagt aandacht, onderhoud, en continu werken aan - met elkaar, en voor elkaar.
Juist nu er steeds minder ooggetuigen zijn, rust op onze generatie een verantwoordelijkheid. Om te herdenken. Om te vertellen. Om in gesprek te blijven. Om te leren van wat er is gebeurd. Om vrijheid niet als vanzelfsprekend te beschouwen, maar er continu aan te blijven werken. Niet alleen vandaag, maar ook morgen en alle dagen die daarop volgen. Dat vraagt dat we elkaar blijven opzoeken. Dat we elkaars verhalen en perspectieven ruimte geven. En dat we als samenleving oog houden voor wat mensen meemaken en mee hebben gemaakt. In het verleden. En in het nu.
Want vrijheid is pas echt, als zij wordt gedeeld. Als zij er is voor iedereen, en niet alleen voor de meerderheid. Vrijheid is nooit af. Het is geen gegeven, het is continu werken aan. Het is een werkwoord Aan ons de opdracht om de vrijheid te beschermen en verder te brengen. Alleen zo geven we vrijheid samen door.
Dank u wel.
