De gemeente Almere heeft samen met 3 andere Europese steden meegedaan aan het door Interreg North Sea gefinancierde project Planning for Autonomous Vehicals (PAV).
Het doel van het project is om steden te helpen bij de ontwikkeling van beleid waarin zelfrijdend openbaar vervoer is opgenomen. Gemeente Almere heeft in dit project meegedaan om de lokale impact van zelfrijdend (autonoom) openbaar vervoer op de stad, het openbaar vervoersysteem en de inwoners te onderzoeken. Onderdeel van het project was een denkbeeldige proef, waarin de toepassing van zelfrijdende voertuigen in het openbaar vervoer in Almere Pampus is verkend. Tijdens dit verkennend onderzoek zijn 3 mogelijke scenario’s opgesteld voor in het jaar 2040 en daarna.
Een team van meerdere deskundigen, waaronder op het gebied van vervoerkunde en zelfrijdende voertuigtechnologie, heeft de 3 scenario’s ontwikkeld. Er zijn workshops georganiseerd om de scenario’s op te stellen en verder uit te werken. Ook zijn vervoerkundige onderzoeken gedaan om de vraag naar vervoer in Pampus in te kunnen schatten en daar een passend openbaar vervoersysteem voor te ontwikkelen. De 3 scenario’s zijn in een enquête voorgelegd aan Almeerders, planologen en andere experts om hun reacties te peilen. Van dit verkennend onderzoek is een video met de bevindingen en diverse impressies gemaakt.
Om een indruk te krijgen hoe dit eruit zal zien, is er een animatie van de drie scenario’s gemaakt.
In scenario 1 (“Evolutie”) verandert er relatief weinig ten opzichte van hoe het openbaar vervoer er nu uitziet in de stad. Autonome voertuigtechnologie wordt minimaal toegepast: er blijft een menselijke bestuurder aan boord die ruimschoots de tijd heeft om passagiers te woord te staan. Veel inwoners blijven in het bezit van een auto of een elektrische fiets, en maken af en toe gebruik van deelmobiliteit.
In scenario 2 (“First & Last mile”) komen er minder buslijnen en minder reguliere bushaltes. Dit zorgt voor meer ruimte in Pampus. De overgebleven haltes ontwikkelen zich tot knooppunten waar je kan overstappen op een netwerk van kleine, zelfrijdende shuttles die je over vaste routes dicht bij je eindbestemming brengen. Autobezit wordt in dit scenario ontmoedigd, waardoor er meer gebruik wordt gemaakt van deelmobiliteit.
In scenario 3 (“Revolutie”) verdwijnen de grote bussen en vrij liggende busbanen, waardoor er nog meer stedelijke ruimte vrijkomt. In plaats daarvan ontstaat in Pampus een uitgebreid netwerk van zelfrijdende middelgrote bussen en kleinere shuttles. Routes en dienstregeling zijn heel flexibel en worden continu afgestemd op de behoefte aan verplaatsingen. Persoonlijk autobezit wordt in dit scenario sterk ontmoedigd en auto’s worden voornamelijk aan de rand van de wijk geparkeerd van waar je verder naar je eindbestemming kan reizen.
In een enquête zijn bovenstaande scenario’s voorgelegd aan Almeerders. De enquête is ongeveer 800 keer ingevuld. De resultaten laten zien dat veel Almeerders zelfrijdend openbaar vervoer een positieve ontwikkeling vinden, maar dat er ook een groep is die er nog bedenkingen over heeft.
Specifiek per scenario zijn de volgende resultaten bekend:
Respondenten aarzelen nog over vormen van zelfrijdend openbaar vervoer. Tegenover scenario 1 (“Evolutie”) staat een meerderheid (67%) positief, voor scenario 2 en 3 (met veel meer zelfrijdend vervoer) daalt het aantal positief gestemden naar ongeveer 40% en stijgt het aantal negatief gestemden tot een vergelijkbaar percentage.
Eén van de verklaringen voor de lagere scores voor de scenario’s met meer zelfrijdend vervoer is dat - net zoals sommige experts - veel inwoners vrezen voor het gebrek aan menselijk toezicht in autonome voertuigen. Degenen die positief staan tegenover de toepassing van zelfrijdende voertuigtechnologie verwachten onder meer een betere kwaliteit en toegankelijkheid van het openbaar vervoer.
Bij de aarzeling onder de inwoners kunnen wel een aantal kanttekeningen geplaatst worden. Momenteel is het kennisniveau over zelfrijdende voertuigen zeer laag. Minder dan 10% beschouwd zijn of haar kennisniveau als “gevorderd” of “expert”. Meer dan 60% ziet zichzelf als nieuwkomer (weet niets over zelfrijdende voertuigen) of beginner (heb er wel eens iets over gehoord). 29% zit als “geïnteresseerde” tussen deze extremen in.
In Hannover, waar inwoners als onderdeel van het PAV-project met een zelfrijdend voertuig konden reizen, was een meerderheid van de passagiers al positief over zelfrijdende voertuigen.
Ook zijn jongeren beduidend positiever over zelfrijdende voertuigen dan ouderen. We verwachten daarom dat tegen de tijd dat de techniek daadwerkelijk zo ver is dat zelfrijdende voertuigen in het straatbeeld verschijnen, de gemiddelde Almeerder er positiever tegenover zal staan.
De verkenning is inmiddels afgerond. Van de scenario’s is een animatie gemaakt. Je kunt de animatie van de drie scenario’s en informatie over de pilots van Almere en de andere deelnemende steden in Duitsland, Schotland en Zweden, bekijken op northsearegion.eu/pav.
De resultaten van dit project en de enquête neemt de gemeente mee in een eventuele vervolg verkenning. Dit past in het streven van gemeente Almere om de aantrekkelijkheid van het openbaar vervoersysteem continu te verbeteren. Aantrekkelijk openbaar vervoer draagt ook bij aan een duurzame stedelijke ontwikkeling.
